تغذیه سالمندان لاغر: برخورداری از تغذیه سالم در دوران سالمندی تاثیر زیادی بر بهبود وضعیت سلامتی و تندرستی سالمندان دارد. متاسفانه بسیاری از سالمندان به دلایل مختلف از جمله بی اشتهایی یا سوتغذیه دچار کاهش وزن شدید می شوند که این وضعیت عواقب ناخوشایندی برای سلامتی این افراد دارد.
در این شرایط، توجه به نوع تغذیه سالمندان لاغر و استفاده از تکنیک های کاربردی برای افزایش اشتهای این افراد ضروری به نظر می رسد.
ما در شرکت پرستاری آسایش ایرانیان، در این مقاله به بررسی روش های کاربردی برای تغذیه سالمندان لاغر پرداخته ایم:
دلیل کاهش وزن سالمندان
پیش از بررسی تغذیه سالمندان لاغر، لازم است با دلایل اصلی کاهش وزن در این افراد آشنا شویم. ابتلا به برخی از بیماری ها که سبب کاهش وزن سالمندان می شوند می پردازیم و یک سالمندیار حرفه ای این دلایل را به خوبی می‌شناسد و به آنها توجه می‌کند. مواردی از قبیل :
- افسردگی و سایر شرایط روانپزشکی (9-42٪ موارد)
- سرطان (16-36%)
- بیماری های دستگاه گوارش (مثلاً مشکلات معده یا سایر قسمت های دستگاه گوارش؛ 6-19٪).
- عدم تعادل تیروئید، دیابت و سایر انواع اختلالات غدد درون ریز (4-11%)
- بیماری های قلبی عروقی (2-9%)
- الکلیسم و سایر اشکال اختلالات تغذیه ای (4-8%)
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و سایر اختلالات تنفسی (~6%)
- اختلالات عصبی، از جمله آنهایی که با بلع تداخل می کنند (7-2%)
- عوارض جانبی دارو (~2%)
- ناشناخته پس از ارزیابی گسترده (10-36٪)
سایر دلایل کاهش وزن در سالمندان
سایر دلایل کاهش وزن در سالمندان عبارتند از:
مشکل خروج از خانه برای خرید مواد غذایی
این مشکل یکی از شایع ترین مشکلات سالمندان است که معمولا به دلیل محدودیت های حرکتی (درد، ترس از زمین خوردن)،معلولیت در سالمندان و عدم توانایی رانندگی یا اختلال حافظه باشد.
مشکل در تهیه غذا
برخی از افراد سالمند که از درآمد خاصی برخوردار نیستند ممکن است برای تهیه مواد غذایی با مشکل و محدودیت مالی روبرو باشند.
مشکل یا درد در هنگام جویدن و بلعیدن غذا
بسیاری از سالمندان به دلایل مختلف دچار مشکلات دهان و دندان می شوند و ممکن است دندان های خود را ازدست بدهند. در این شرایط سالمند بدون استفاده از دندان مصنوعی مناسب و درمان به موقع مشکلاتی دهانی ممکن است در جویدن و بلعیدن غذا با مشکلات جدی روبرو شود.
مشکل یبوست در سالمندان
اختلال یبوست در افراد سالمند کاملاً شایع است و ممکن است سبب بروز بی اشتهایی و عدم تمایل به خوردن غذا شود.
پارانویا در مورد غذا، به دلیل زوال عقل یا یک بیماری روانی
بسیاری از افراد سالمند که در مراحل اولیه زوال عقل قرار دارند ممکن است نسبت به دیگران مشکوک شوند و گاهی اوقات این احساس باعث می شود که سالمند نتواند به اندازه کافی غذا بخورد.
فراموش کردن غذا یا مشکل در تنظیم زمان وعده های غذا
این امر به ویژه برای مبتلایان به آلزایمر و سایر مشکلات زوال عقل شایع است، اما ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند افسردگی یا حتی محدودیت های حرکتی نیز بوجود بیاید.
مصرف غذای نامطلوب
گاهی اوقات ممکن است سالمند تمایلی به خوردن یک یا چند نوع غذا نداشته باشد. این مشکل به خصوص برای سالمندانی پیش می آید که مجبور به رعایت رژیم غذایی کم نمک، کم چرب، کم کربوهیدرات، کم شیرین یا سایر رژیم های “توصیه شده” پزشکی هستند.
بهترین روش تغذیه برای سالمندان لاغر و بی اشتها چگونه است؟
حال که با دلایل اصلی کاهش وزن در سالمندان آشنا شده ایم زمان آن رسیده است که به بیان بهترین روش های تغذیه ای برای سالمندان لاغر بپردازیم. پیشنهاد می‌شود: رژیم غذایی مدیترانه ای
افزایش کالری دریافتی سالمندان لاغر
تهیه و آماده سازی غذاهای پرکالری و سالم برای سالمندان لاغر تاثیرات مطلوبی در بهبود وضعیت جسمی این سالمندان دارد.
مناسب ترین غذاهای سالمندان لاغر
- فرنی تهیه شده با شیر کامل (پرچرب) همراه با میوه خشک
- ساردین روی نان تست
- کره بادام زمینی روی نان تست
- تخم مرغ روی نان تست
- سوپ با حبوبات
- پاستا یا گوشت
- لوبیا روی نان تست با پنیر رنده شده
- نوشیدنی های شیری به عنوان میان وعده قبل از خواب
- استفاده از آجیل بدون نمک
تکنیک های کابردی برای اضافه کردن کالری به رژیم غذایی سالمندان لاغر
- روی غذاهای خوش طعم فوق، پنیر رنده شده اضافه کنید
- پنیر یا شیر را به سوپ اضافه کنید
- آجیل آسیاب شده یا کامل، کره آجیل یا دانه ها را به غذاها اضافه کنید
- پودر پروتئین سویا یا نخود را به وعده های غذایی و نوشیدنی ها اضافه کنید
- آووکادو را روی نان تست بمالید تا یک میان وعده پر انرژی و سالم داشته باشید
- سس سفید تهیه شده از ( کره، آرد و شیر) روی ماهی یا سبزیجات بریزید
- هر روز 1 فنجان چای یا قهوه را با یک فنجان شیر پرچرب گرم یا یک جایگزین بدون لبنیات مانند شیر سویا نوش جان کنید
- به پوره سیب زمینی شیر و کره اضافه کنید
- از میوه تازه، خشک یا کنسرو شده استفاده کنید
مصرف پروتئین کافی
از آنجایی که سالمندان در معرض خطر از دست دادن توده عضلانی هستند، لازم است که در رژیم غذایی خود از پروتین کافی استفاده کنند. مناسب ترین میزان پروتین برای مصرف روزانه سالمندان حدود یک گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. مهم ترین منابع تامین پروتین شامل ماهی، تخم مرغ و گوشت گاو است
توجه به بافت غذا
یکی از معضلات تغذیه ای سالمندان لاغر، ناتوانی در جویدن غذاهایی است که از بافت سخت برخوردار هستند. این مشکل شایع معمولا به دلیل از دست دادن دندان ها یا استفاده از دندان مصنوعی نامناسب رخ می دهد.
تغییر روش تهیه غذا یا انتخاب غذاهای نرم تر ممکن است برای حل این مشکل کارساز باشد. به عنوان مثال آسیاب کردن غذاهای سخت و تبدیل آنها به پوره، روشی مناسب برای لذت بردن از غذاهای خوش طعمی مانند هویج است.
یکی دیگر از تکینک های کاربردی طبخ غذا به مدت بیشتری است که باعث می شود غذاهایی مانند گوشت، سبزیجات و غلات به خوبی نرم شوند.
مصرف غذاهای نرمی مانند ماست، آووکادو و تخم مرغ انتخاب های هوشمندانه ای برای رژیم غذایی سالمندان است.
نوشیدن آب و مایعات سالم
بسیاری از سالمندان ممکن است با افزایش سن کمتر از گذشته احساس تشنگی کنند، اما بدن برای حفظ تعادل و سلامتی به آب کافی نیاز دارد،سالمندان روزانه به 1.8لیتر آب نیاز دارند که باید از طریق نوشیدن مستقیم مایعات یا در ترکیب سایر مواد غذایی مانند میوه و سبزیجات، تامین شود.
مصرف وعده های کم حجم در دفعات
بسیاری از سالمندان به دلیل کاهش متابولیسم بدن کمتر از گذتشه احساس گرسنگی خواهند کرد و ممکن است تمایلی به صرف 3 وعده غذایی کامل در طول روز نداشته باشند. بهترین روش برای برطرف کردن این مشکل مصرف وعده های غذایی کوچک تر در دفعات بیشتر است. بدین ترتیب سالمند قادر به تامین انرژی مورد نیاز بدن خواهد بود و بر بی اشتهایی و کاهش وزن غلبه خواهد کرد.
دارو درمانی
برخی از سالمندان درکنار تغذیه سالم نیاز به استفاده از مکمل‌های مغذی یا محرک‌های اشتها آور دارند. از این روش درمانی باید تنها پس از بررسی دقیق پزشکی و ارزیابی های مختلف استفاده شود. در واقع این روش «ساده‌ترین» راه‌حل برای مشکل لاغری سالمندان است، اما معمولاً بهترین راه برای رفع این مشکل استفاده از تغذیه سالم و ارتقا وضعیت سلامتی سالمند است.
در صورت نیاز به خدمات پرستاری (پرستار کودک در منزل، پرستار سالمند در منزل و پرستار بیمار در منزل) با ما تماس بگیرید. کارشناسان شرکت پرستاری آسایش ایرانیان؛ آماده ارائه مشاوره رایگان، به شما هستند.
