نزدیک به 70 درصد از بدن انسان از آب تشکیل شده که بخشی از آن در سلول‌ها و بخش دیگر در فضای بین‌سلولی و رگ‌های خونی قرار دارد؛ به همین دلیل است که وجود آب در بدن لازم و ضروری است. استفاده از سرم تقویتی در مراکز پرستاری به عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای تامین آب و رساندن مواد مغذی به بدن شناخته می‌شود. این سرم‌ها به متابولیسم سلولی، دفع مواد زائد، تنظیم دمای بدن و انتقال مواد مغذی کمک می‌کنند. در این مطلب قصد داریم تا به معرفی انواع سرم‌های تقویتی و کاربردهای سرم‌های تقویتی بپردازیم. با مرکز پرستاری آساییش ایرانیان همراه باشید.
انواع سرم تقویتی
سرم‌های تقویتی متنوعی در بازار وجود دارند که به صورت تزریقی استفاده می‌شوند و در اینجا به چند نمونه از آن‌ها خواهیم پرداخت. هر نوع سرم تقویتی براساس نیاز بیمار توسط پزشک تجویز می‌شود و باید تحت نظر پزشکان متخصص استفاده شود.
سرم تقویتی قندی و نمکی از انواع سرم تقویی می باشد
این سرم‌ها با نام سالین نیز شناخته می‌شوند. استفاده از سرم تقویتی نمکی در مراکز پرستاری، باعث افزایش حجم خون و کمک به بدن برای انتقال آن به سایر بافت‌ها و اعضای بدن خواهد شد. این سرم‌ها برای هیدراته کردن بدن افراد دیابتی، دفع سدیم از کلیه‌ها، شست‌وشوی معده، رفع تورم لوزه و ضدعفونی کردن زخم‌ها تجویز می‌شود.
همچنین بخوانید: تشخیص و علائم بیماری بهجت چیست؟
سرم تقویتی قندی
سرم دکستروز یا سرم تقویتی قندی برای تامین آب بدن، کنترل شرایط قبل از جراحی، تامین انرژی و درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. سرم‌های تقویتی قندی در درمان کمردرد، تنظیم گلوکز و هیدراته کردن بدن نیز مناسب هستند.
سرم‌های تقویتی آمینو اسید
سرم آمینو اسید برای بیمارانی که نارسایی شدید کبدی، کلیوی، آنسفالوپاتی، نارسایی قلبی و بیماری‌های ریوی دارند، تجویز می‌شود. در این محلول‌ها ترکیبات نیتروژن، اسید آمینه و الکترولیت وجود داشته و معمولاً برای تغذیه بدن، رفع اختلالات معده و روده، حفاظت از پروتئین در بدن و تنظیم متابولیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین بخوانید: نحوه پیدایش و روش های درمان کرم آسکاریس
سرم‌های تقویتی رینگر
رینگر یک سرم تقویتی است که شامل ترکیبات کلسیم، پتاسیم، سدیم و کلر است. استفاده از این سرم در درمان عارضه‌های گاستروآنتریت، پیشگیری از پیشرفت هیپوکالمی و کنترل شوک هیپوولمیک توصیه می‌شود. قبل از مصرف سرم رینگر، باید توجه داشت که رنگ آن تغییر نکرده باشد و در صورت وجود بیماری خاص، با پزشک یا پرستار بیمار مشورت شود.
تاثیرات درمانی سرم‌های تقویتی
اثرات مثبت سرم‌های تقویتی گاهی روی درمان بیماری‌ها است. به عنوان مثال، استفاده از سالین سرم برای درمان برخی بیماری‌ها مانند خشکی و نارسایی کلیه، اختلالات گوارشی و بیماری‌های کبدی توصیه می‌شود. در بیمارانی که به دلیل خشکی و نارسایی کلیه به مایعات نیاز دارند، سالین سرم به عنوان جایگزین مایعات بدن تجویز می‌شود. همچنین، در بیمارانی که اسهال شدید دارند، سالین برای جهت جلوگیری از افتادگی حجم خون به علت عدم توانایی جذب مایعات توسط بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در بیمارانی با بیماری‌های کبدی مانند سیروز که نیاز به جایگزینی مایعات بدن دارند، سرم سالین گزینه‌ای برای بهبود روند درمان است.
اثرات مثبت سرم‌های تقویتی گاهی روی درمان بیماری‌ها است
به جز این از سرم‌های تقویتی نمکی که حاوی سدیم کلراید (NaCl) هستند نیز برای تعادل الکترولیتی و تقویت بدن استفاده می‌شوند. استفاده از این سرم‌ها معمولا در زمان بروز مشکلاتی مانند اسهال شدید، استفراغ، دیابت، بیماری های قلبی و عروقی و شوک است. اما باید توجه داشت که مصرف بیش از حد سدیم ممکن است مشکلاتی مانند افزایش فشار خون و مشکلات قلبی و عروقی را هم ایجاد کند. بنابراین باید از این نوع سرم به میزان مناسب و طبق دستور العمل پزشک استفاده کرد.
همچنی بخوانید: نحوه مراقبت از بیماران مبتلا به آسم در منزل
تاثیرات جانبی سرم‌های تقویتی
تزریق پیوسته سرم بدون تجویز پزشک ممکن است تاثیرات جانبی خطرناکی روی بدن داشته باشد. گاهی داروهایی مانند ویتامین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئیدها به سرم افزوده می‌شوند که برای بعضی افراد مضر هستند. همچنین مصرف بی‌دلیل آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به مشکلات خطرناکی مانند مقاومت میکروبی و اسهال شده و تأثیری در روند بهبودی بیمار نخواهند داشت .
از طرفی مصرف خودسرانه دگزامتازون که یک داروی کورتیکواستروئید است، ممکن است در طولانی مدت فرد را با مشکلاتی مانند پوکی استخوان، افزایش قند خون و فشارخون روبه‌رو کند. بنابراین، هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک به سرم اضافه و تزریق نکنید. همچنین، برخی عوارض دیگری که ممکن است به عنوان تاثیرات جانبی تزریق خودسرانه سرم ایجاد شوند نیز عبارتند از:
- تزریق اشتباه سرم شست‌وشو به جای سرم وریدی
- تزریق سرم‌ها و محلول‌های وریدی تاریخ گذشته
- عدم کنترل سرعت ورود مایع سرم به عروق و تورم محل سرم، کاهش شدید دمای بدن و لرزش
- تزریق اشتباه سرم قندی به بیماران دیابتی
بهتر است همیشه در مورد تزریق سرم و هر نوع درمان دیگر، راهنمایی پزشک خود را دریافت کرده و خودسرانه عمل نکنید.
راهنمایی پرستاری برای سرم تقویتی
فرقی نمی‌کند که خودتان بخواهید در منزل تزریق سرم را انجام دهید یا از یک شرکت خدماتی بخواهید پرستاری را برایتان اعزام کند. در هر صورت نکات زیر در حین تزریق سرم باید رعایت شوند:
- قبل از انجام تزریق، باید اطمینان حاصل کنید که بیمار آرام است. در صورت وجود اضطراب، باید ابتدا فرد را آرام کرده و سپس تزریق را انجام دهید. هرگونه حرکت ناگهانی به علت اضطراب می‌تواند منجر به آسیب دیدگی بیمار شود.
- قبل از وصل کردن سرم، باید محل اتصال را با استفاده از یک پد الکلی ضدعفونی کنید. این کار به جلوگیری از عفونت محل تزریق کمک می‌کند.
- رگ‌گیری درست یکی دیگر از نکات مهم برای تزریق سرم است. این کار باید توسط یک فرد باتجربه صورت گیرد تا رگ به درستی پیدا شده و تزریق با ایمنی کامل صورت بگیرد.
- تنظیم سرعت جریان سرم و انتخاب کانول مناسب با شرایط بیمار نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. باید به این نکات توجه کنید تا تزریق سرم به درستی و بدون مشکل انجام شود.
استفاده از خدمات پرستاری در منزل برای تزریق سرم
تزریق سرم فواید زیادی دارد، اما باید با دقت و با توجه به نیاز بدن انتخاب شود. سرم تقویتی در مراکز پرستاری یا در خانه توسط پرستارانی که از شرکت‌های خدمات پرستاری اعزام می‌شوند، استفاده خواهد شد. اما باید به این نکته توجه کرد که تزریق انواع سرم‌های تقویتی باید به صورت صحیح انجام شده و استفاده بی‌رویه از آن‌ها ممکن است مشکلات جدی را به دنبال داشته باشد. بنابراین، باید کاربردهای سرم‌های تقویتی را بدانیم و برای استفاده از آن‌ها با یک پزشک متخصص مشورت کنیم.
در پایان، باید بگوییم که اگر به دنبال یک پرستار مناسب برای تزریق سرم هستید، می‌توانید از مجموعه آسایش ایرانیان کمک بگیرید. این مجموعه با پرستاران حرفه‌ای و آموزش دیده همکاری داشته و مناسب‌ترین فرد را به منزل شما اعزام می‌کند.
سوالات متداول
چه زمانی نباید از سرم تقویتی استفاده کنیم؟
در صورت وجود مشکلات و بیماری‌های کلیوی، زیاد بودن سدیم در بدن و همچنین مشکلات سو تغذیه، باید قبل از تزریق، پرستار را در جریان موضوع قرار دهید.
آیا تزریق سرم در منزل قابل انجام است؟
بله. شما می‌توانید با استفاده از شرکت‌های خدمات پرستاری، یک فرد با تجربه را برای وصل کردن سرم به بیمار در نظر بگیرید.
کدام آمپول‌ها را می‌توان به وسیله سرم به بدن بیمار تزریق کرد؟
تنها داروهایی قابل تزریق در سرم هستند که تداخل شیمیایی با ترکیبات آن نداشته باشند، زیرا این فرایند باعث می‌شود تا خاصیت دارو از دست رفته یا کم شود.
بهترین سرم تقویتی برای بدن چیست؟
اولین سرمی که هر پزشکی برای بیماران مختلف تجویز می‌کند، سرم تقویتی نمکی است.
در صورت نیاز به خدمات پرستاری (پرستار کودک در منزل، پرستار سالمند در منزل و پرستار بیمار در منزل) با ما تماس بگیرید. کارشناسان شرکت پرستاری آسایش ایرانیان؛ آماده ارائه مشاوره رایگان، به شما هستند.
