بیماری بهجت یک اختلال التهابی مزمن است که بخشهای مختلف بدن را درگیر میکند. این بیماری پیچیده به نام Hulusi Behçet، متخصص پوست ترکیه که برای اولین بار این بیماری را در سال 1937 توصیف کرد، نامگذاری شده است. متاسفانه از نظر تشخیص و مدیریت درمان، بیماری بهجهت، چالشهای مهمی را به همراه دارد. علائم این بیماری، در بسیاری از مواقع با برخی از بیماریها شباهت داشته و در بسیاری از موارد نیز ممکن است فقدان نشانگرهای تشخیصی خاص، تشخیص به موقع و دقیق را سختتر کند. در این مقاله از موسسه پرستاری پرستار برتر، روش تشخیص و نشانه های بیماری بهجت را بررسی کرده و درباره این بیماری کمتر شناخته شده، اطلاعات بیشتری را بیان خواهیم کرد.
شناخت بیماری بهجت
بیماری بهجت یا چیچک با چرخههای التهابی مکرر مشخص میشود که میتواند سیستمهای متعددی را در بدن تحت تأثیر قرار دهد؛ معمولا دهان، چشمها، اندامهای تناسلی، پوست، مفاصل و رگهای خونی. در حالی که علت دقیق ناشناخته باقی مانده است، اعتقاد بر این است که این بیماری، پاسخ ایمنی غیرطبیعی ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی از جمله عفونتها، خودایمنی و استعدادهای ژنتیکی خاص را شامل میشود. از این روی لازم است که علائم بیماری آدمنتیاس به خوبی دنبال شده و تشخیص این بیماری، به موقع صورت بگیرد.
التهاب چشم از علائم شناخت بیماری بهجت است
دلیل بیماری بهجت مشخص نیست، اما پزشکان برخی از عوامل زمینهای چون ضعف سیستم ایمنی، ابتلا به هپاتیت B و C، ایدز و … را موثر دانسته اند. بیماری بهجت در کودکان همچون بزرگسالان بوده و کودکان تنها علائم خفیفتری دارند. البته بیماری بهجت در بزرگسالان نیز با شدت و ضعف علائم دیده میشود.
همچنین بخوانید: نحوه پیدایش و روش های درمان کرم آسکاریس
نشانه های بیماری بهجت
تشخیص بیماری بهجت نیازمند ارزیابی کامل سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی جامع و در نظر گرفتن معیارهای مختلف تشخیصی است. گروه مطالعاتی بینالمللی (ISG) و معیارهای بینالمللی برای بیماری بهجت (ICBD) دستورالعملهایی را برای تشخیص این بیماری معرفی کردهاند که شامل زخمهای مکرر دهان به همراه دو مورد از موارد زیر است:
زخمهای تناسلی، التهاب چشم، ضایعات پوستی یا تست پاترژی پوست مثبت
توجه به این نکته ضروری است که این معیارهای تشخیصی قطعی نیستند و تظاهرات بیماری بهجت میتواند در بین افراد مختلف متفاوت باشد. دانشتن این نکات در نگهداری از بیمار بسیار مهم است.
همچنین بخوانید: نحوه مراقبت از بیماران مبتلا به آسم در منزل
زخمهای دهان
زخم دهان یکی از علائم بیماری بهجت است
یکی از علائم بارز بیماری بهجت، وجود زخمهای مکرر دهان یا ضایعات آفتی است. این زخمها معمولاً گرد یا بیضی شکل با حاشیه قرمز و مرکز مایل به زرد یا خاکستری هستند. بر خلاف آفتهای معمولی که در عرض یک تا دو هفته بهبود مییابند، زخمهای دهان در بیماری بهجت میتوانند چندین هفته باقی مانده، در بسیاری از موارد عود کرده و باعث ناراحتی و درد شوند.
درگیری چشمی، بیماری بهجت چشم چیست؟
التهاب چشم، معروف به یووئیت، یکی دیگر از نشانه های بیماری بهجت است. این التهاب میتواند باعث قرمزی، درد چشم، تاری دید، حساسیت به نور و روشنایی شود. در موارد شدید، یووئیت ممکن است منجر به عوارضی مانند واسکولیت شبکیه، جداشدگی شبکیه و حتی کوری در صورت عدم درمان شود. برای افراد مبتلا به بیماری بهجت ضروری است که تحت معاینات چشم پزشکی منظم برای نظارت و مدیریت عوارض احتمالی چشم قرار گیرند.
همچنین بخوانید: اهمیت پرستاری از مریض قطع نخاع در منزل و مراقبتهای لازم
بیماری بهجت در ناحیه تناسلی
یکی دیگر از نشانه های بیماری بهجت، زخمهای ناحیه تناسلی هستند. این زخمها معمولاً دردناک بوده و در اکثر مواقع، منجر به ناراحتی و مشکلات قابل توجهی در انجام فعالیتهای روزانه میشوند. بهداشت مناسب، مدیریت درد و استفاده از داروهای موضعی، به کاهش علائم مرتبط با زخمهای تناسلی کمک خواهد کرد.
ضایعات پوستی
تظاهرات پوستی مختلفی در مبتلایان به بیماری بهجت رخ میدهد. اینها میتوانند از اریتم ندوزوم که به صورت ندولهای حساس و قرمز ظاهر میشوند تا ضایعات پاپولوپوستولار شبیه آکنه متغیر باشند.
سایر علائم پوستی ممکن است شامل پادرژی، واکنش بیش از حد پوست باشد که در صورت جراحت یا خراش منجر به ضایعات پوستی شدید خواهد شد. بثورات، زخمها و تغییر رنگ در نواحی از پوست نیز ممکن است رخ دهد که نیاز به مراقبتهای پوستی مناسب و مدیریت علائم دارد.
درد و تورم مفاصل
درد و تورم مفاصل، که یادآور آرتریت است، میتواند افراد مبتلا به بیماری بهجت را تحت تاثیر قرار دهد. این علائم اغلب شبیه سایر بیماریهای روماتیسمی است و تشخیص دقیق را چالش برانگیز میکند. مفاصل آسیب دیده ممکن است گرم، حساس و سفت باشند و بر تحرک و کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. مدیریت مناسب، از جمله داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی، به کاهش علائم مفصلی کمک خواهند کرد.
درگیری عروقی
بیماری بهجت، ممکن است عروق خونی با اندازه های مختلف را درگیر کرده و منجر به عوارض بالقوه جدی شود. تظاهرات شامل التهاب وریدها و شریانها هستند که منجر به ترومبوز، آنوریسم یا سایر ناهنجاریهای عروقی میشوند. این تظاهرات هر قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار داده و بسته به ناحیه درگیر، منجر به علائم مختلفی میشوند. تشخیص و مدیریت به موقع درگیری عروقی برای به حداقل رساندن خطر عوارض قابل توجه بسیار مهم است.
نکته: همینطور گاهی اوقات بیماری بهجت روده، خود را در سیستم گوارشی بدن نشان میدهد که البته آمار کمتری را به خود اختصاص داده است.
پیشگیری و تشخیص بیماری بهجت
بیماری بهجت یک اختلال التهابی پیچیده است که سیستمهای متعددی را در بدن تحت تاثیر قرار میدهد. همانطور که در بالا نیز مشاهده کردید، تشخیص بیماری بهجت یا تشخیص بیماری چیچک، مبتنی بر ترکیبی از علائم بالینی و رعایت معیارهای تشخیصی خاص است. آگاهی از تظاهرات متنوع این بیماری، از جمله زخمهای دهان، درگیری چشم، زخمهای تناسلی، ضایعات پوستی، التهاب مفاصل و عوارض عروقی، برای تشخیص زودهنگام و تشخیص دقیق ضروری است.
تلاشهای مشترک بین بیماران، متخصصان مراقبتهای بهداشتی و محققان برای ارتقای درک ما از بیماری بهجت، بهبود تکنیکهای تشخیصی و ایجاد درمانهای مؤثر برای این وضعیت چالشبرانگیز ضروری خواهد بود. متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از بیماری بهجت وجود نداشته و تنها تشخیص به موقع، تا حدودی در مدیریت درمان موثر خواهد بود.
سوالات متداول
آیا آزمایشی برای تشخیص بیماری بهجت وجود دارد؟
خیر. هیچ آزمایشی برای تشخیص این بیماری به صورت مستقیم و قطعی وجود ندارد و تنها از روی علائم بالینی میتوان به وجود بیماری پی برد.
درمان قطعی بیماری بهجت چیست؟
هیچ درمان کامل و قطعی برای این بیماری وجود ندارد و تنها میتوان با مداخلات پزشکی و پرستاری موثر، علائم و عوارض بیماری را کنترل کرده و کاهش داد.
کدام افراد بیشتر مستعد ابتلا به بیماری بهجت هستند؟
این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما آمار حاکی از آن است که مردان بیش از زنان، به آن دچار میشوند.
آیا بیماری بهجت کشنده است؟
این بیماری به خودی خود کشنده نیست، اما در صورت عدم دریافت مداخلات پزشکی، ممکن است عوارض آن کشنده و خطرناک باشند.
آیا بیماری بهجت ارثی است؟
به طور کلی اختلالات خود ایمنی، ممکن است ریشه ارثی داشته باشند و در صورتی که یکی از اعضای درجه یک خانواده مبتلا باشد، باید دقت بیشتری صورت بگیرد.
در صورت نیاز به خدمات پرستاری (پرستار کودک در منزل، پرستار سالمند در منزل و پرستار بیمار در منزل) با ما تماس بگیرید. کارشناسان شرکت پرستاری آسایش ایرانیان؛ آماده ارائه مشاوره رایگان، به شما هستند.
