اسکن اولتراسوندUltrasound scan که گاهی سونوگرافی نامیده می شود، روشی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از قسمتی از داخل بدن استفاده می کند.
از اسکن اولتراسوند می توان برای نظارت بر جنین، تشخیص بیماری یا راهنمایی جراح در طی برخی از روش ها استفاده کرد.
نحوه عملکرد اسکن اولتراسوند
از دستگاه کوچکی به نام کاوشگر اولتراسوند استفاده می شود که امواج صوتی با فرکانس بالا منتشر می کند. شما نمی توانید این امواج صوتی را بشنوید، اما زمانی که آنها از قسمت های مختلف بدن عبور می کنند، “پژواک” ایجاد می کنند که توسط کاوشگر گرفته شده و به یک تصویر متحرک تبدیل می شود.
این تصویر در حین انجام اسکن بر روی مانیتور نمایش داده می شود.
آماده شدن برای اسکن اولتراسوند
قبل از انجام برخی از انواع اسکن اولتراسوند، ممکن است از شما خواسته شود که دستورالعمل های خاصی را برای کمک به بهبود کیفیت تصاویر تولید شده دنبال کنید.
به عنوان مثال، ممکن است به شما توصیه شود:
آب بنوشید و تا پس از انجام اسکن به توالت نروید – ممکن است قبل از اسکن جنین یا ناحیه لگن اینکار لازم باشد.
چندین ساعت قبل از انجام اسکن از خوردن یا آشامیدن خودداری کنید – ممکن است قبل از اسکن دستگاه گوارش از جمله کبد و کیسه صفرا این کار نیاز باشد.
بسته به ناحیه ای از بدن که معاینه می شود، ممکن است بیمارستان از شما بخواهد مقداری از لباس ها را درآورید و لباس بیمارستان را بپوشید.
اگر به آرامبخشی نیاز دارید که به آرامش شما کمک کند، این دارو از طریق یک لوله کوچک به پشت دست یا بازوی شما تزریق می شود.
در برخی موارد، ممکن است قبل از اسکن، ماده بی ضرری به نام ماده کنتراست به بدن تزریق شود، زیرا این کار می تواند تصاویر را شفاف تر کند.
در طول سونوگرافی چه اتفاقی می افتد
اکثر اسکن های سونوگرافی بین 15 تا 45 دقیقه طول می کشد. آنها معمولاً در بخش رادیولوژی بیمارستان و توسط پزشک، رادیوگرافی یا سونوگرافیک انجام می شوند.
همچنین گاهی سونوگرافی در مکان هایی مانند مطب های عمومی انجام شوند و ممکن است توسط سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند ماماها یا فیزیوتراپیست هایی که به طور ویژه در زمینه سونوگرافی آموزش دیده اند انجام شوند.
انواع مختلفی از سونوگرافی وجود دارد، بسته به اینکه کدام قسمت از بدن اسکن می شود مورد استفاده قرار می گیرند :
3 نوع اصلی عبارتند از:
- اسکن سونوگرافی خارجی – پروب روی پوست حرکت می کند
- اسکن سونوگرافی داخلی – پروب در بدن قرار می گیرد
- اسکن سونوگرافی آندوسکوپی – پروب به یک لوله بلند، نازک و انعطاف پذیر (یک آندوسکوپ) متصل می شود و بیشتر به بدن داخل می شود.
این تکنیک ها در زیر توضیح داده شده است.
اسکن سونوگرافی خارجی
اسکن سونوگرافی خارجی اغلب برای بررسی قلب یا جنین در رحم استفاده می شود. همچنین می‌تواند برای بررسی کبد، کلیه‌ها و سایر اندام‌های شکم و لگن، و همچنین سایر اندام‌ها یا بافت‌هایی که از طریق پوست قابل ارزیابی هستند، مانند ماهیچه‌ها و مفاصل، استفاده شود.
یک کاوشگر دستی کوچک روی پوست شما قرار داده می شود و روی قسمتی از بدن که مورد معاینه قرار می گیرد حرکت می کند. یک ژل روان کننده روی پوست مالیده می شود تا پروب به آرامی حرکت کند. این مایع همچنین تماس مداوم بین پروب و پوست را تضمین می کند.
معمولا بیمار نباید چیزی غیر از سنسور و ژل را روی پوست خود (که اغلب سرد است) احساس کند. اگر از ناحیه رحم یا ناحیه لگن اسکن انجام شود، ممکن است مثانه پر شده باشد که کمی ناراحتی برای بیمار ایجاد می کند.
پس از اتمام اسکن، بیمار می تواند سریعا مثانه را تخلیه کند.
سونوگرافی داخلی یا ترانس واژینال
معاینه داخلی به پزشک اجازه می دهد تا اندام هایی مانند غده پروستات، تخمدان ها یا رحم را با دقت بیشتری در داخل بدن بررسی کند. سونوگرافی “ترانس واژینال” به معنای “از طریق واژن” است. در طول این نوع سونوگرافی، از بیمار خواسته می شود که یا به پشت یا به پهلو دراز بکشد و زانوهای خود را به سمت قفسه سینه خود بکشد.
سپس یک پروب سونوگرافی کوچک با پوشش استریل، نه چندان بزرگتر از انگشت، به آرامی به داخل واژن یا رکتوم فرستاده می شود و تصاویر به مانیتور منتقل می شود.
معاینات داخلی ممکن است کمی ناراحتی ایجاد کند، اما معمولاً درد ایجاد نمی کند و نباید خیلی طول بکشد.
اسکن سونوگرافی آندوسکوپی
در طول اسکن اولتراسوند آندوسکوپی، یک آندوسکوپ از طریق دهان، وارد می شود تا نواحی مانند معده یا لوله غذا (مری) را بررسی کند.
معمولاً از شما خواسته می شود که به پهلو دراز بکشید زیرا آندوسکوپ با دقت به سمت معده شما فشار داده می شود.
آندوسکوپ دارای چراغ و دستگاه اولتراسوند در انتهای آن است. هنگامی که این دستگاه را در بدن قرار می دهند، امواج صوتی مانند سونوگرافی خارجی برای ایجاد تصاویر استفاده می شود.
معمولاً به بیمار یک داروی آرام‌بخش برای حفظ آرامش و اسپری بی‌حس کننده موضعی برای بی‌حس کردن گلو داده می‌شود، زیرا اسکن اولتراسوند آندوسکوپی می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و ممکن است باعث ایجاد احساس درد در فرد شود.
همچنین ممکن است به بیمار یک محافظ دهان داده شود تا در صورت گاز گرفتن آندوسکوپ، دهان را باز نگه دارد و از دندان های بیمار محافظت کند.
بعد از سونوگرافی
در بیشتر موارد، هیچ عارضه‌ای وجود ندارد و می‌توان پس از پایان اسکن به زودی به خانه برگشت. اگر از داروی آرام بخش استفاده نشده باشد، می توان بلافاصله رانندگی کرد، غذا خورد، نوشید و به سایر فعالیت های عادی خود بازگشت.
اگر در طول سونوگرافی آندوسکوپی از یک آرام بخش برای کمک به آرامش بیمار استفاده شود، معمولاً به بیمار توصیه می شود که چند ساعت در بیمارستان بماند تا اثر دارو از بین برود.
ممکن است نتایج اسکن پس از انجام آن به بیمار گفته شود، اما در بیشتر موارد، تصاویر نیاز به تجزیه و تحلیل دارند و گزارشی برای دکتری که اسکن را تجویز نموده بود ارسال می شود.
آیا خطرات یا عوارض جانبی وجود دارد؟
هیچ خطر شناخته شده ای از امواج صوتی مورد استفاده در اسکن اولتراسوند وجود ندارد. بر خلاف برخی از اسکن های دیگر، مانند سی تی اسکن، اسکن اولتراسوند باعث قرار گرفتن در معرض اشعه نمی شود.
در اسکن سونوگرافی خارجی و داخلی هیچ عارضه جانبی ندارد و به طور کلی بدون درد است، اگرچه ممکن است با فشار دادن کاوشگر روی پوست یا وارد شدن به بدن، بیمار کمی ناراحتی را تجربه کند.
سونوگرافی آندوسکوپی ممکن است کمی ناراحت کننده باشد و عوارض جانبی موقتی مانند گلودرد یا نفخ ایجاد کند. همچنین خطر کوچکی برای عوارض جدی تر، مانند خونریزی داخلی وجود دارد.
شرکت پرستاری آسایش ایرانیان با داشتن سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد به صورت شبانه روزی به همشهریان گرامی ارائه خدمت نماید.
کادر متخصص و آموزش دیده این مرکز در قالب پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار با اندوختن تجارب ارزشمند در طی سال ها خدمت رسانی همواره آماده حضور در کنار شما عزیزان می باشد.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
لطفا به این مقاله امتیار دهید.
