تجربه برخی از مشکلات گوارشی در کودکان امری طبیعی است و در بیشتر مواقع این مشکلات به‌راحتی قابل کنترل و درمان هستند. اما در شرایطی که کودک به صورت مکرر از دل درد یا مشکلات گوارشی شکایت می‌کند، ممکن نیاز به مراجعه به پزشک و دریافت کمک‌های تخصصی وجود داشته باشد. برخی از مشکلات گوارشی از شیوع بیشتری در بین کودکان برخوردار هستند و علایم مشابهی ایجاد می‌کنند. برای تشخیص ریشه اصلی بیماری‌ها و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، بهترین اقدام مراجعه به پزشک اطفال است. پس از تشخیص بیماری، ارائه مراقبت های تخصصی نقش مهمی در بهبود مشکلات گوارشی در کودکان خواهد داشت.
شایع‌ترین مشکلات گوارشی در کودکان
در این مقاله به بررسی شایع‌ترین مشکلات گوارشی در کودکان و علائم آن پرداخته شده است:
بیماری ریفلاکس معده به مری GERD
این تصور که مشکل سوزش معده تنها در افراد بزرگسال دیده می‌شود کاملاً اشتباه است. این نوع برگشت اسید معده به مری در نوزادان و کودکان نیز مشاهده می‌شود و در شرایطی که به‌طور مکرر اتفاق بیفتد کودک قطعاً به بیماری ریفلاکس معده به مری مبتلا شده است.
علائم شایع GERD در کودکان عبارت‌اند از:
- کاهش اشتها
- آروغ زدن مکرر
- استفراغ
- دل‌درد
- سکسکه
- احساس خفگی یا مشکل در نفس کشیدن
اصلاح شیوه زندگی یکی از بهترین روش‌ها برای کنترل و درمان این بیماری است. به عنوان مثال غذا نخوردن بلافاصله قبل از خواب تأثیر زیادی بر کاهش علائم بیماری خواهد داشت.
عدم تحمل لاکتوز
در شرایطی که دستگاه گوارش کودک قادر به هضم قند لاکتوز نباشد ممکن است کودک پس از مصرف فرآورده‌های لبنی دچار معده درد شود.
علائم عدم تحمل لاکتوز عبارت‌اند از:
- مدفوع شل یا اسهال
- دفع مکرر گاز
- نفخ
خوشبختانه این مشکل به راحتی قابل درمان است. در صورتی که کودک قبل از مصرف لبنیات از آنزیم لاکتاز استفاده کند بدن او قادر به هضم قند لاکتوز موجود در مواد غذایی خواهد بود.
بیماری التهابی روده IBD یا سندرم روده التهابی IBS
ابتلای کودک به این بیماری‌ها سبب بروز دل درد مداوم و شدید می‌شود، البته شایع‌ترین علامت این بیماری‌ها اسهال است.
در شرایطی که والدین و پرستار کودک متوجه دل درد یا اسهال مداوم کودک شوند لازم است سریعاً کودک را نزد پزشک متخصص ببرند. درمان این بیماری‌ها شامل دو بخش خود مراقبتی و دارویی است. مشکلات روده‌ای برخی از کودکان با مدیریت رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی و کنترل استرس بهبود پیدا می‌کند اما برخی دیگر نیاز به دارودرمانی و مشاوره تخصصی خواهند داشت ، به خصوص اگر سن کودکتان پایین و در سنین نوزادی باشد بهتر است حتما با پزشک او مشورت کرده و راهکارهای لازم جهت بهبود سلامت فرزندتان را بیابید در مقاله علائم اسهال در نوزادان در این باره بیشتر صحبت کرده ایم.
یبوست در کودکان
یبوست یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه گوارش در کودکان است که با ایجاد یک چرخه معیوب سبب ایجاد مشکلات زیادی برای کودکان و والدین آنها می‌شود.
در شرایطی که روال طبیعی حرکات روده در کودکان دچار اختلال شود یبوست ایجاد می‌شود و کودک برای دفع قطعات سفت و بزرگ مدفوع دچار مشکل می‌شود.
در شرایطی که اندازه مدفوع کودک بزرگ و سخت باشد مسلماً دفع مدفوع نیز دردناک‌تر خواهد شد و ممکن است باعث شود که کودک از دستشویی رفتن منصرف شود. این وضعیت سبب تشدید مشکل یبوست می‌شود و درد و ناراحتی بیشتری را برای کودک به وجود می‌آورد.
انجام برخی اصلاحات مفید در سبک زندگی کودک، ماساژ شکم، آب رسانی، تغذیه سالم، ورزش و تحرک کافی، کاهش استرس و همچنین دارو درمانی به رفع یبوست در کودکان کمک خواهد کرد با این حال در مقاله بیماری های شایع در کودکان به روش‌های درمان خانگی یبوست در کودک اشاره کرده ایم تا بتوانیم از طریق راهکارهای خانگی کمکی به بهبود سلامت فرزندتان کرده باشیم.
بیماری سلیاک در کودکان
در کودکان مبتلا به بیماری سلیاک به دلیل اختلالاتی که در دستگاه گوارش وجود دارد سیستم دفاعی بدن پس از مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های حاوی گلوتن به دیواره روده کوچک حمله می‌کند. بیماران مبتلا به سلیاک علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- دل درد
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
این بیماری به صورت ارثی به وجود می‌آید و کودکانی که والدین یا خواهر و برادرشان به بیماری سلیاک مبتلا هستند، به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می‌شوند.
در حال حاضر تنها راه درمان بیماری سلیاک حذف کامل گلوتن از مواد غذایی مورد استفاده کودک است. اکثر کودکان پس از رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن در عرض چند هفته بهبود پیدا می‌کنند.
سندرم روده کوتاه
کودک مبتلا به سندرم روده کوتاه به دلیل کوتاه بودن اندازه روده به اندازه کافی قادر به جذب مواد مغذی و مایعات نیستند.
علل دیگر سندرم روده کوتاه عبارت‌اند از:
- بیماری کرون
- انواژیناسیون یا انسداد روده
- انسداد رگ خونی وکاهش جریان خون به روده
- صدمه به روده
- سرطان
بروز اسهال مکرر شایع‌ترین علامت ابتلا به این بیماری است. سندرم روده کوتاه ممکن است منجر به بروز مشکلاتی مانند سوء تغذیه، کم آبی بدن، سنگ کلیه و بثورات شدید ناشی از پوشک شود.
تغییر رژیم غذایی و گاهی اوقات تغذیه از طریق IV یا لوله تغذیه‌ای می‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. داروها نیز سبب کاهش علائم بیماری می‌شوند و عبور غذا از سیستم گوارشی کودک را کاهش می‌دهند، در نتیجه مواد مغذی بهتر جذب می‌شوند. گاهی جراحی تنها راه درمان این بیماری است.
اختلالات ائوزینوفیلیک گوارشی EGID
این نوع از اختلالات که شایع‌ترین آنها ازوفاژیت ائوزینوفیلیک نامیده می‌شود به دلیل وجود گلبول‌های سفید اضافی در دستگاه گوارش کودک ناشی می‌شوند. این وضعیت باعث بروز التهاب، تورم و درد در دستگاه گوارشی می‌شود و همچنین در بلع بیمار مشکلات جدی ایجادخواهد کرد.
هیچ درمانی برای EGID وجود ندارد، اما داروهایی مانند استروئیدها بر تعداد گلبول‌های سفید خون در روده اثر گذار هستند و تعداد آنها را کاهش می‌دهند. حذف برخی از غذاهای محرک که عامل ایجاد واکنش‌های آلرژیک هستند نیز یکی از راه‌های درمان این بیماری است. البته در موارد شدید و نادر کودک برای مدتی نیاز به تغذیه با استفاده از لوله کمکی یا گاواژ خواهد داشت.
واضح است که بسیاری از مشکلات گوارشی با علائم تقریباً مشابهی همراه هستند. تشخیص علت اصلی هر بیماری باید توسط افراد متخصص انجام شود، بنابراین والدین و پرستار کودک باید از هرگونه خوددرمانی و اقدامات خودسرانه در مصرف داروها پرهیز کنند. بی شک یک پرستار کودک حرفه ای از مهارت زیادی در مراقبت از کودک مبتلا به مشکلات گوارشی برخوردار است و با حضور دلگرم کننده در کنار والدین سبب کاهش استرس و نگرانی آنها خواهد شد. پرستاران با تجربه مرکز پرستاری آسایش ایرانیان با برخورداری از دانش و تجربه کافی در هر ساعت از شبانه روز آماده ارائه خدمات مراقبت و پرستاری از کودکان، سالمندان و بیماران هستند.
مراقبت از عزیزان خود را با خیال آسوده به کادر متخصص و مجرب مرکز پرستاری آسایش ایرانیان بسپارید.
در صورت نیاز به خدمات پرستاری (پرستار کودک در منزل، پرستار سالمند در منزل و پرستار بیمار در منزل) با ما تماس بگیرید. کارشناسان شرکت پرستاری آسایش ایرانیان؛ آماده ارائه مشاوره رایگان، به شما هستند.
