پرستاری از بیمار دیابتی

پرستاری از بیمار دیابتی قواعد و اصول مهمی دارد که در صورت برنامه ریزی و اجرای این قوانین، کیفیت زندگی این بیماران به نحو مطلوبی بهبود پیدا خواهد کرد.

در واقع پرستاری از بیمار دیابتی نه تنها سبب کاهش استرس و آرامش بیشتر این بیماران می‌شود، از سویی دیگر به این بیماران کمک می‌کند تا از مشکلات شایع در رژیم غذایی، عفونت‌های پا و دهان پیشگیری به عمل آورند. 

اکثر بیماران مبتلا به دیابت از یک برنامه‌ روزانه ویژه پیروی می‌کنند، که توسط یک متخصص متناسب با وضعیت جسمی و بیماری آنها طراحی شده است.

برخی از این بیماران برای مراقبت از خود به کمک دیگران نیازی ندارند، اما برخی از سالمندان یا کودکان خردسال مبتلا به دیابت، به یادآوری‌هایی برای مصرف داروها یا نظارت برای اجرای نکات مراقبتی نیاز دارند. 

در این مقاله اطلاعات جامعی برای ارائه مناسب‌ترین خدمات پرستاری از بیمار دیابتی، بیان شده است:

روش‌های کاربردی برای پرستاری از بیمار دیابتی

بیماران دیابتی در جنبه‌های مختلف زندگی خود ملزم به رعایت اصول خاصی هستند، که قطعاً همراهی و نظارت یک پرستار حرفه‌ای تأثیر زیادی در تسهیل روند انجام این اقدامات خواهد داشت: 

نظارت بر مصرف داروهای بیمار مبتلا به دیابت

معمولاً بیماران دیابتی، برای کنترل بیماری خود تحت نظر یک یا چند پزشک متخصص قرار دارند و ملزم به استفاده از داروهای مختلفی هستند. در شرایطی که بیمار به دلیل سالمندی یا خردسالی قادر به مدیریت داروها یا اندازه گیری سطح قند خون  خود نباشد، حضور یک مراقبت و پرستار حرفه‌ای، برای نظارت بر وضعیت بیمار از اهمیت زیادی برخوردار است.  در این شرایط لازم است فردی که مسئول پرستاری از بیمار دیابتی است با پیگیری عوارض داروها و ثبت علایم ناخواسته با پزشک در این مورد مشورت کرده تا بهترین داروهای ممکن برای بیمار تجویز شود.

رعایت نظافت در بیمار مبتلا به دیابت

افراد مبتلا به دیابت بیشتر از سایرین در معرض مشکلات و بیماری‌های مرتبط با دهان هستند ازجمله  بیماری لثه، بیماری‌های قارچ و خشکی دهان. به همین دلیل مراقبت از بهداشت دهان در این بیماران از اهمیت بسزایی برخوردار است. این بیماران باید بعد از هر وعده غذایی با یک مسواک نرم دهان خود را تمیز کنند و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنند.

فرورفتن ناخن‌های پا در گوشت نیز یکی از مشکلاتی است که منجر به بروز عفونت و سایر مشکلات در بیماران دیابتی می‌شود. لازم است پرستار بیمار مبتلا به دیابت هفته‌ای یک یا دو بار به بررسی ناخن‌های پای بیمار بپردازد و در صورت مشاهده هرگونه علایم عفونت یا تورم با پزشک مشورت کند.

روش کوتاه کردن ناخن‌های پای این افراد باید به صورتی باشد که ناخن‌ها به صورت مستقیم کوتاه شود و سپس با سوهان ناخن صاف شود. هرگز گوشه‌های ناخن در افراد دیابتی نباید به صورت گرد کوتاه شود.

حمام کردن بیمار مبتلا به دیابت

استفاده از صابون‌های ملایم و حمام کردن زیر دوش آب گرم (نه داغ) برای جلوگیری از خشکی پوست در بیماران دیابتی بهترین گزینه است. لازم است این بیماران از خیساندن طولانی مدت پا که ممکن است سبب خشکی بیشتر پوست شود خودداری کنند.

در شرایطی که بیمار دیابتی در پوست پا و نواحی بین انگشتان احساس خشکی داشته باشد، لازم است با استفاده از یک کرم مرطوب کننده مورد تأیید پزشک، نسبت به مرطوب کردن پوست پا اقدام کند.

نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که اگر کرم مرطوب کننده در نواحی بین انگشتان تجمع پیدا کند، ممکن است سبب ایجاد قارچ‌های پوستی و مشکلات جدی دیگری برای بیمار دیابتی شود.

بروز یک خراش کوچک، پینه یا بریدگی روی پوست پا ممکن است برای افراد دیابتی مشکلات متعددی ایجاد کند. اگر این بیماران دچار آسیب‌های عصبی ناشی از دیابت شده باشند وضعیت بدتر می‌شود زیرا این وضعیت باعث می‌شود که بیمار حتی بریدگی یا زخم را احساس نکند.

در این شرایط پرستار باید پس از حمام کردن بیمار، به صورت روزانه به بررسی وضعیت پوست بدن به خصوص پاهای بیمار بپردازد. ضروری است که پرستار به بررسی قسمت‌هایی از بدن که از دید خارج است نیز بپردازد و  به دنبال لکه‌های قرمز، تاول‌ها و زخم‌های کوچک و بزرگ باشد.

برای شستشوی پاهای بیمار دیابتی که دچار میخچه یا پینه شده است می‌توان از سنگ پا استفاده کرد. برای انجام این کار لازم است پرستار با استفاده از سنگ پا، به آرامی و در یک جهت روی نقاط ضخیم پوست را مالش دهد. در صورت مشاهده بریدگی‌های جزئی لازم است موضع به خوبی با آب و صابون شسته شود. بررسی منظم زخم‌ها و اطمینان از بهبود یافتن آنها یکی از وظایف روزانه پرستار بیمار مبتلا به دیابت است.

لباس پوشیدن بیمار مبتلا به دیابت

همان‌گونه که بیان شد بیمار مبتلا به دیابت باید به صورت مداوم از پاهای خود مراقبت کند. به عنوان یک قاعده، پوشیدن صندل و یا راه رفتن با پای برهنه برای این بیماران ممنوع است. حتی زمانی که در محیط خانه قدم برمی دارند باز هم بهتر است که از یک پاپوش مناسب استفاده کنند.

بهترین گزینه برای کفش بیماران مبتلا به دیابت، استفاده از کفش‌های چرمی نرم، کفش‌های بند دار با کفی بالشتکی برای پشتیبانی مناسب از کف پاها است.

کلیه کفش‌ها و دمپایی‌های مورد استفاده این بیماران باید از نوع سربسته باشد. پوشیدن جوراب‌های راحت نیز برای کمک به سلامت پاهای این بیماران خیلی مهم است، زیرا جوراب‌های تنگ سبب ایجاد اختلال در روند طبیعی گردش خون در پوست می‌شود.

در صورت استفاده از کفش‌های نو لازم است کفش‌ها به مدت 1 یا 2 ساعت پوشیده شوند و سپس پاها از نظر بریدگی یا تاول مورد بررسی قرار گیرند.

سپس در طی چند روز آینده، باید مدت زمان استفاده از کفش نو به تدریج افزایش پیدا کند تا  اینکه پاها   احساس راحتی کنند. 

باید در هر شرایطی از ترکاندن تاول‌ها اجتناب کرد و از شستشو منظم با آب و صابون و استفاده از کرم آنتی‌بیوتیک برای درمان این مشکل استفاده کرد.

در شرایطی که تاول یا زخم‌های روی پا با انجام اقدامات فوق، در عرض چند روز خوب بهبود پیدا نکرد لازم است سریعاً به پزشک مراجعه شود.

غذا خوردن بیمار مبتلا به دیابت

ثابت نگه داشتن قند خون در بیماران دیابتی از اهمیت زیادی برخوردار است. صرف وعده‌های غذایی در ساعات معین و استفاده از میان وعده‌های سالم تأثیر زیادی در ثبات سطح قند خون در بیماران دیابتی دارد. صرف نظر از وعده‌های غذایی به هیچ وجه برای بیماران دیابتی مناسب نیست زیرا سبب کاهش گلوکز خون و افت قند خواهد شد.

بسیاری از افراد دیابتی برای رعایت یک رژیم غذایی متعادل به کمک و همراهی اطرافیان از جمله پرستار نیاز دارند. این افراد باید از یک برنامه غذایی مناسب پیروی کنند که نیازهای غذایی آنها را به صورت کامل برطرف کند.

نوشیدن مقدار زیادی مایعات – مانند آب و نوشیدنی‌های بدون کافئین و بدون قند – برای آبرسانی به بدن و پوست بیماران دیابتی از اهمیت زیادی برخوردار است.

مشورت با یک متخصص تغذیه برای تهیه یک برنامه غذایی و دارویی مناسب و هماهنگ، به بهبود کیفیت زندگی بیماران دیابتی کمک خواهد کرد.

همانگونه که بیان شد وضعیت جسمی بیماران مبتلا به دیابت تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد و ممکن است برخی از این بیماران برای انجام اموری مانند اندازه گیری سطح قند خون یا مصرف داروها و غیره به کمک‌های تخصصی نیاز داشته باشند.

مرکز پرستاری آسایش ایرانیان در جهت بهبود خدمات پرستاری از بیمار دیابتی و ارتقا کیفیت زندگی این عزیزان خدمات ویژه‌ای ارائه می‌کند. 

کادر پرستاران حرفه‌ای در این مرکز، با برخورداری از تجربه و دانش مورد نیاز برای ارائه مراقبت‌های اصولی از بیماران، کودکان و بیماران در منزل آماده خدمتگزاری هستند.  

برای برخورداری از اطلاعات بیشتر با کارشناسان این مرکز تماس حاصل فرمایید.